چگونگی استعلام کد رهگیری املاک
برای مدت ها بود که اشخاص به منظور خرید یا فروش املاک و مستغلات خویش به مشاورین املاک مراجعه می نمودند تا ایشان مبایعه نامه ای دست نویس تنظیم و طرفین قرارداد را متعهد به مفاد آن نماید یا اینکه طرفین مبایعه نامه، خود شخصاً در قالب تنظیم مبایعه نامه ای دست نویس فارغ از رعایت الزامات حقوقی اقدام به خرید و فروش املاک و مستغلات خویش می نمودند که همین امر مشکلات و مسائلی از قبیل فروش چند گانه ملک مورد نظر خریدار را موجب می شد و متعاقب بر این شخص زیان دیده را در مسیر احقاق حق خویش از طریق محاکم دادگستری سال ها درگیر می نمود. همین آشفتگی تعاملات ملکی قانون گذاران را ملزم به تدوین و تصویب قانونی در جهت پیشگیری از مشکلات و عواقب حقوقی خرید یا فروش املاک نمود که پیش بینی الزام در بهره مندی اشخاص اعم از مشاورین املاک و طرفین متعاملین از کد رهگیری ملکی راه حلی در پاسخ به آن مشکلات بود.
نخستین و مهم ترین نقیصه معاملات ملکی بدون اخذ کد رهگیری، عدم پیگیری خرید و فروش های پیشین بود که ابهام و تردیدی بزرگ را برای خریداران ایجاد می نمود. از اواخر سال 1387 با تصویب لزوم دریافت کد رهگیری هر معامله ملکی، مشاورین املاکی که انعقاد قرارداد خرید و فروش ملک به آن ها ارجاع می شود ملزم به ثبت آن معامله و اخذ کد رهگیری مختص آن معامله و ایجاد آگاهی های ثانویه نسبت به آن معامله به خریداران و فروشندگان شدند.
نحوه ایجاد کد رهگیری
پس از ثبت اطلاعات و مشخصات ملک به صورت آنلاین، قرارداد در سه نسخه تهیه و به همراه بارکد و کد رهگیری دو نسخه از آن در اختیار خرید و فروشنده و یک نسخه در دفتر املاک بایگانی می گردد. کد رهگیری مربوطه هر معامله ملکی شامل اطلاعات هویتی متعاملین، مشخصات ملک، آدرس ملک و متعاملین، مبلغ قرارداد، شماره همراه طرفین و شرایط فروش و خرید ملک مربوطه می شود. قانون گذار پیش بینی نموده که اگر هر معامله ملکی بدون رعایت الزامات ثبتی اخذ کد رهگیری صورت گیرد، متخلف شناخته شده و می توان موضوع را به اداره ثبت املاک یا اصناف مربوطه اطلاع داد تا نسبت به رسیدگی به آن تخلف و در نهایت پلمپ واحد مربوطه اقدام شود.
پس از ثبت معامله مربوطه، کد رهگیری 13 رقمی به شماره همراه طرفین معامله ارسال می گردد البته مشروط بر این امر که در سامانه پیامکی اداره ثبت املاک ثبت نام صورت گیرد بدین طریق که عدد 1 را به شماره پیامکی سامانه 110203000 ارسال کنید تا نسبت به ارسال کد رهگیری معامله برایتان ارسال شود.
چگونگی استعلام با در دست داشتن کد رهگیری
در این صورت متعاملین دو روش را در پیش روی خویش دارند؛
نخست از طریق سامانه پیامکی 110203001 قادر هستند که با ارسال کد ملی یکی از طرفین قرارداد بعلاوه کد رهگیری ثبت شده به شماره پیامکی فوق الذکر نسبت به استعلام ملک خریداری شده اقدام نمایند. لازم به ذکر است که متقاضیان استعلام حتماً ابتدا کد ملی را قید و سپس با درج نشانه # کد رهگیری 13 رقمی را قید و سپس ارسال نمایند تا منتظر پاسخ اداره ثبت املاک و مستغلات باقی بمانند.
در روش دوم متعاملین می توانند با مراجعه به سامانه اینترنتی ایران املاک به نشانی www.iranamlaak.ir و باز نمودن آن کد ملی طرف قرارداد و کد رهگیری قرارداد خرید یا فروش ملک را درج و نسبت به اخذ استعلامات مربوطه اقدام کنند.
حال باید گفت که ساماندهی ثبت معاملات املاک و مستغلات در قالب های فوق، از فروش چندباره یک ملک جلوگیری بعمل می آید بدین طریق که به محض ثبت مجدد آن ، سامانه مربوطه از این موضوع مطلع شده و اجازه معامله ثانی را نخواهد دادو خریداران از این موضوع آگاه و معامله ای آگاهانه انجام خواهند داد و از بروز مشکلات متعاقب آن پیشگیری بعمل می آید. البته سامانه مزبور امکانات دیگری از قبیل، اخذ استعلام از شهرداری بابت نداشتن مشکلات سازه ای یا پایان کار، منع از ایجاد تغییرات در مبلغ ملک خریداری شده و .... را برای متعاملین ایجاد کرده که این خود امری شگرف در این حوزه و موجبی بر کاهش حجم پرونده های فروش مال غیر یا معاملات فضولی خواهد شد.
لازم به ذکر است که اخذ کد رهگیری صرفاً مختص خرید و فروش املاک نیست بلکه خدمات گسترده ای از قبیل قرارداد اجاره، اجاره به شرط تملیک، انتقال سرقفلی، پیش فروش، وقف، هبه، صلح و ..... را شامل می شود.
البته اخذ چنین کد رهگیری نیازمند پرداخت هزینه هایی است که نسبت به مشکلات متعاقب ارزش پرداخت چنین هزینه های ناچیزی را خواهد داشت (هزینه های سال 1400).
مبایعه نامه1/000/000 ریال
اجاره نامه500/000 ریال (به تناسب اجاره بها و ودیعه متغیر است)
اجاره به شرط تملیک1/000/000 ریال
انتقال سرقفلی1/000/000 ریال
پیش فروش1/000/000 ریال
قراردادهای توافقی1/000/000 ریال
معاوضه ملک1/000/000 ریال